777

ԳԱՆՁԱՐԱՆ ԺԸ

ԺԶ դար - ԺԶ դար

ID

Number

777

Old record number

599

Title

ԳԱՆՁԱՐԱՆ ԺԸ

Start date

ԺԶ դար

End date

ԺԶ դար

Date details

դատելով արտաքին պարագաներէն՝ ԺԶ դար։

Copy place

Reference

Type

Number of pages

147

Dimension

15x21

Layout

միասիւն (10,5x 15)։

Writing details

բոլորգիր։

Codicology

13, որոնցմէ ա՝ ունի 10 թղ., Թ՝ 13 թղ., ժգ՝ 6 թղ., մնացածները իւրաքանչիւրը 12 թղ.։

Principal subject

Subject details

թուղթ սպիտակ։

Number of lines

17։

Binding

փայտեայ կաշեպատ, դրոշմանիշ. երկու կողքերը ներսէն ծածկուած են մութ կապոյտ լաթով։ Ունի փակիչ կաշին. ինկած են երեք ականջները։

State of preservation

կատարեալ եւ անթերի։

Copyist

Զաքարիա։

Owner

անյայտ։

Commanditaire

Illuminator

Binder

Parchment flyleaf

չունի։

Lettrines

Գանձերու առաջին տառերը, միագոյն եւ ճաշակաւոր։

Initials

կարմիր մելանով են։

Marginal illuminations

իւրաքանչիւր նոր Գանձի սկզբնաւորութեան, միագոյն եւ նուրբ։

Images

չկան։

Canon tables 1

թղ. 1ա, միագոյն։

Canon tables 2

չկան։

Title text

եւ

Blank pages

ձեռագրիս սկիզբը 5 թուղթ՝ որոնք չեն համարակալուած. միջանկեալ դատարկ մնացած են՝ թղ. 99բ-100ա, 115բ-116ա. դատարկ են վերջին թուղթերը (թղ. 141բ-147բ)։

Colophon

1. Թղ. 21բ. «Ով սուրբ Սարգիս քաջ նահատակ, Որ Աստուծոյ առեր պըսակ, Բարեխաւսեայ Տեառն համարձակ, Որոյ տաւնեն զքո յիշատակ, Տէր տուր սոցա լուսոյ պըսակ, Յաւուրըն վերջին եւ համանեակ, (Տեղը պարապ) եւ զիւր զաւակսն, Եւ Զաքարիայ գըրչակս սորին, Եւ զծնաւղս Ամիր Ճիհանին, Ազատէ Քրիստոս Աստուած զմեզ ի չարին, Եւ պարգեւէ զանճառ բարին, Ամէն եւ եղիցին»։ 2. Թղ. 58բ. «Որդի եւ բան Հաւր հաւասար, Ի վերնատանն բազմեցար, Ըզծառայիցն գարշապար, Լուանալով խոնարհաբար, Ըզմեր մեղանքն բազմահար, Մաքրեայ ի մէջ տէր բարերար, Եւ եղկելի անձինս համար, Զաքարիայ գըրչիս յիմար, Ինքն լսէ զփողն եւ զբարբառ, Եւ Տեառն փառք միշտ անդադար»։ 3. Թղ. 64ա. «Միածին որդի եւ բան, Աւրհնեալ յաթոռըդ հայրական, Որ զչարչարանս վասն մարդկան, Ի յանձն առեր անպարտական։ Անձն իմ առ քեզ աղերսական, Զաքարիայ տկարս եւ անարժան, Մեղսամած գըրչակս եւ զստացաւղս սորին, (Տեղը պարապ) եւ զի(ւ)ր ծընաւղսն, Տարցես ողորմութեամբ, Ի դրախտն ադենական, Ջմեզ յիշեալ անմոռացական»։ 4. Թղ. 97ա։ «Որ ի Թափուր լերինն յայտնեալ, Անճառ լուսով կերպափոխեալ, Եւ ի յերկնից Հայր վկա(յ)եալ, Դայ է որդի իմ սիրեցեալ։ Աշակերտացըն զարհուրեալ, Դողմամբ մեծաւ յերկիր անկեալ, Տագնապելով եւ հիացեալ, Յորժամ տեսին լուսաւորեալ՝ Տուր մեզ հոգի լուսափայլ, Որք ի սուրբ տաւնս եմք ժողովեալ, Եւ որ ըսայ է ստացեալ, Հոգոց իւրեանց յիշատակեալ, Յիշող լինել ոչ մոռանալ։ Եւ յետ նորա զմեղուցեալ գըրիչս Զաքարիայս յիշէք եւ ասէք։ Աստուած ողորմեա»։

Informations

1825ին Վենետիկ բերած է Հ. Փիլիպպոս Թերնիման Ասլանեան։ Մատեանս է Գանձարան, մացուր եւ անթերի. ունի հետեւեալ բովանդակութիւնը. 1. Թղ. 1ա. «(Քարոց). ժողովեալքս ի տաճար փառաց սրբութեանրդ» (13 տուն)։ 2. Թղ. 4ա. «Քարոզ Ծընընդեան, Խաչատրի ասացեալ. Խընդայ մայր Տեառն Յիսուսի, եւ առագաստ Աստուծոյ բանի» (սկ, «Խաչատու(ր)», կը պակսի վերջին տունը. կիսատ է նաեւ յաջորդ գրութիւնը, որմէ մնացած է վերջին տունը՝ որ կ'ըսէ. «Գանձ գեղեցիկ գովեալ գեղայզարդ»)։ 3. Թղ. 7բ. «Քարոզ Ծնընդեան, Սարգիս վարդապետի ասացեալ. Սըրբասնունդ դշխոյ աշխարհի, ամէնաւրհնեալ սուրբ կոյս Մարիամ» (սկ. «Սարգսի», եւ 3 տուն)։ 4. Թղ. 13ա. «Քարոզ Ծընընդեան, Մըկըրտչի վարդապետի ասացեալ. Մաքուր եւ ամբիծ դշխոյ երկնային» (սկ. «Մկրտիչ»)։ 5. Թղ. 16ա. «Քարոզ Յովանու Մկըրտչի. Մեծայպայծառ փառաւք պանծալի, այսաւր ցնծայ սուրբ եկեղեցի» (սկ. «Մկրտիչ»)։ 6. Թղ. 19ա. «Քարոզ Տեառնընդառաջին. Միասնական սուրբ Երրորդութիւն, բարեբանեալ անմահ զաւրութիւն» (սկ. «Մկըր7. Թղ. 22ա. «Բարոզ սրբոյն Սարգսի զաւրավարին. Մեծայպայծառ փառաւք զարդարեալ, եկեղեցիք պայծառացեալ» (սկ. «Մկրտիչ»)։ 8. Թղ. 25բ. «Գանձ ԳՃԺԸ հայրապետաց Նիկիա սուրբ ժողովոյն. Խորհուրդ զաւրութեան եւ անեղութեան եւ աստուածութեան» (սէ, «Խաչապուե», փոխանակ՝ «Խաչատու9. Թղ. 29ա. «Քարոզ սրբոյն Թէոդորոսի. Գեղեցիկ վըկայ զինուորին, սքանչելի ճաստողին բնաւից փրկիչ» (սկ. «Գիորգ10. Թղ. 34ա. «Քարոզ Աղուհաց(ից) չորրորդ կիրակէի. Մեծ եւ ահեղ խորհուրդ տիրական, որ նորոգեաց զաշխարհս ամենայն» (սկ. «Մկրտիչ»)։ 11. Թղ. 37ա. «Քարոզ սրբոց Քառասնից, Մկըրտչի վարդապետի. Մեծ եւ ահեղ անմահից, արքայ Յիսուս Քրիստոս թագաւոր անմահ» (սկ. «Սկրտիչ»)։ 12. Թղ. 40ա. «Քարոզ հինգ(երորդ) կիրակի, Մկրտիչ վարդապետին. Մեծ եւ ահեղ խորհուրդ անեղին, որ գթացաւ ի ծնունդըս երկրածին» (սկ. «Մկրտիչ»)։ 13. Թղ. 43ա. «Քարոզ սրբոյն Գիրիգորի Լուսաւորչին, Քրիստոսատոյ վարդապետին. Քրիստոս անմահ փառաց թագաւոր, որ ընդրեցեր քեզ արժան(աւ)որ» (7 տուն)։ 14. Թղ. 46բ. «Քարոզ Ղազարու. Խորհուրդ յառաջ քան զիսկզբանէ, ի հարաշարժ աշխարհաստեղծէ» (սկ. «Խէչատուր»)։ 15. Թղ. 49ա. «Քարոզ Գալըստեան Տեառըն. Խնդայ Սիոն խորան խորհրդոյ, աթոռ Դաւթի տուն Սողովմոնի» (սկ. «Խատատուր», փոխանակ՝ «Խաչատուր»ի. ունի յաւելեալ տուն մը)։ 16. Թղ. 53բ. «Բարոզ Մեծի աւագ չորեքշաբթի, Մկրտիչ վարդապետ. Մեծ եւ ահեղ խորհուրդ անեղին, որ կայր ծածկեալ յաւուրսըն առաջին» (սկ. «Մկրտիչ»)։ 17. Թղ. 56ա. «Քարոզ Մեծի հինգշաբաթի. Մեծ եւ ահեղ խորհուրդ ահագին, այսաւր ցուցաւ որդոցս երկրածին» (սկ. «Մկ18. Թղ. 58բ. «Քարոզ Մեծի աւագ ուրբաթին, Խաչատուր վարդապետի. Խորհուրդն որ ծածկեալ էր յազգաց եւ յաւիտեանց» (սկ. «Խաչատուր»)։ 19. Թղ. 64ա. «Քարոզ Ճրագալուցի սուրբ Զատկին. Տէր տաւնիս հանգիստ տիրական, փրկիչ աւուրըս տէրունական» (սկ. «Տէրուննական»)։ 20. Թղ. 69բ. «Քարոզ Յարութեան Քըրիստոսի Աստուծոյ մերում, Մըկրտիչ վարդապետի. Մեծապայծառ ձայն ուրախալի, գոչեաց Գաբրիել ամենայն երկրի» (սկ. «Մկ21. Թղ. 72բ. «Քարոզ Յարութեան Տեառն Աստուծոյ, Մկրտիչ վարդապետի ասացեալ. Մարդայսիրութեամբ որդիտ միածին, եկիր ի խնդիր եղծեալ պատկերին» (սկ. «Մկրտիչ»)։ 22. Թղ. 75բ. «Քարոզ Յարութեան Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի. Խորհուրդ հրաւիրմամբ կամք արարչին, Հաւրն երկնաւորի եւ մարդասիրի» (սկ. «Խաչատուր»)։ 23. Թղ. 79ա. «Քարոզ Յարութեան Տեառըն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի. ամէն. Խրնամք խորհըրդոյն, գութ արարչական, Հաւր անճառական» (սկ. «Խաչատուր»)։ 24. Թղ. 83բ. «Քարոզ Համբարձման, Մկրտչի ասացեալ. Մեծայպայծառ տաւնիս ահագին, եկեղեցիք պայծառազգեստին» (սկ. «Մկրտիչ»)։ 25. Թղ. 86բ. «Գրիգորի քարոզ Գալըստեան սրբ(ոյ) Հոգոյն. Գանձ լուսոյ, փառակից որդոյ, անճառ զաւրութիւն» (սկ. «Գրիգիրիգ», փխ. «Գրիգորի»ի)։ 26. Թղ. 91ա. «Քարոզ Եկեղեցոյ, Մըկըրտիչ վարդապետի. Մաքրափայլ տիրական, տաճար աստուածընկալ, լուսեղէն խորան» (սկ. «Մկրտին», փխ. «Մկրտիչ»ի)։ 27. Թղ. 94բ. «Քարոզ Վարդավառին, Մկրտիչ. Մեծ եւ ահեղ խորհուրդ մեզ յայտնեալ, արարիչն Աստուած առ մեզ խոնարհեալ» (սկ. «Մկրտիչ»)։ 28. Թղ. 97բ. «Քարոգ Փոխման Աստուածածնին, Մկրտիչ վարդապետ. Մեծապայծառ հրակերպ լուսագին, սաւառնացեալ տեսլեամբ ահագին» (սկ. «Մկրտիիչ»)։ 29. Թղ. 103ա. «Գանձ Վարագայ Խաչին, Խաչատրի ասացեալ. Խաչ կենաց, նշան յաղթութեան, լոյս երեսաց եւ ցուպ զաւր զաւրութեան» (սկ. «Խաչատուր»)։ 30. Թղ. 107ա. «Սրբոյն Գէորգայ զաւրավարին. Խընդալի սիրով մանկունք Սիոնի, ձեզ աւետիս ձայն բերկրալի» (սկ. «Խաչա(տ)ուր», միջանկեալ տուն մը չէ օրինակ31. Թղ. 110ա. «Քարոզ Հրեշտակապետացն. Մեծ եւ ահեղ խորհուրդ հրաշական, յառաջ քան զսկիզբն եւ քան զյաւիտեան» (սկ. «Մբրտիչ», փոխանակ՝ «Մկրտիչ»ի)։ 32. Թղ. 113բ. «Գանձ համաւրէն մարտիրոսաց. Խոնարհեալ բանին Աստուծոյ, բանաւոր գառինք հրակիզեալք» (սկ. «Խաչախուր», փոխանակ՝ «Խաչատուր»ի)։ 33. Թղ. 118ա. «Գանձ Յակովբայ Մըծբընայ հայրապետին. Մեծահռչակ անուն գովելի, տէր սուրբ Յակոբ հրեշտակ ի մարմնի» (սկ. «Մսրտիչ», փոխանակ՝ «Մկրտիչ»ի)։ 34. Թղ. 121բ. «Գանձ համաւրէն առաքելոցն. Յանսահման ծովէն, ըզհուրն ընկալեալ, սըրբեալ մաքրեցան» (10 տուն. ստորին լուսանքին վրայ՝ «Ով եղբայրք, անմեղադիր լերուք, զի աւրինակն այսպէս էր գրած նա եւ մեք այլ այսպէս գրեցաք»)։ 35. Թղ. 125ա. «Գանձ սրբոց մարգարէից. Մեծ եւ ահեղ անուն հրաշալի, Տէր եւ Աստուած ամենայն երկրի» (սկ. «Մկրտիչ»)։ 36. Թղ. 127ա. «Քարոզ սրբոց առաքելոց Պետրոսի եւ Պաւղոսի. Մեծ եւ ահեղ խորհըրդոյ փրկչին, սպասաւորիչք մարմնացեալ բանին» (սկ. «Մգրտիչ», փոխանակ «Մկըր37. Թղ. 129բ. «Քարոզ սրբոյն Ստեփանոսի նախավկային. Մեծ եւ հզաւր անմահ թագաւոր, տէր Յիսուս Քրիստոս արքայ երկնաւոր» (սկ. «Մկրտիչ»)։ 38. Թղ. 133ա. «Քարոզ Անտոնի անապատականի. Խրատ մարդասիրին, արարչագործին, որ ի սկըզբանէ եղաւ ի դրախտին» (սկ. «Խահատուր», փոխանակ՝ «Խաչստու39. Թղ. 136բ. «Քարոզ Դաւթի մարգարէի եւ Յակոբայ Տեառն եղբ(օր). Խորհուրդ անքըննին, անճառ անհասին» (սկ. «Խաչա40. Թղ. 140բ. «Տաղ քառասնաւրեայ Գալըստեան. Քրիստոս փառաց թագաւորն, այսաւր եկեալ յընծայումն»։ - Վերջ թղ. 141ա. ւզի քեզ երգեմք միշտ ըզփառս, այժմ յաւիտեանս, հանապազ»։

Content